İltizam sisteminin devlet ve vatandaş açısından yararları ve zararları nelerdir?
Lise 2. sınıf tarih dersi 3.ÜNİTE: ARAYIŞ YILLARI 17. YÜZYIL (1600 -1700) nın konusu olan 17. yüzyıl Islahatlarının alt başlığı olan İltizam ve Mukataa konu anlatımını aşağıdan okuyabilirsiniz.
İltizam ve Mukataa
Fatih Sultan Mehmet döneminde tımar dışında kalan bölgelerin vergilerini toplamak için getirilen bir düzendir. Bir bölgenin kanunla belirlenmiş vergisini toplayıp hazineye yatırma işidir.İhale ile belirlenen sistemde vergi kaynağı araziye mukataa, ihale sistemine iltizam, bu işi yapan kişilere de mültezim denirdi.
Mültezimler iltizam aldıkları bölgenin vergilerini devlete peşin öder sonra da gidip o bölgedeki vergileri kendisi toplardı.
İltizam sisteminin devlet ve vatandaş açısından yararları ve zararları nelerdir?
Devlet böylece nakit sıkıntısını giderirdi. Ancak bu uygulama mültezimi iltizam aldığı bölgenin yöneticisi konumuna getirmişti. Verdiği miktarın kat kat fazlasını halktan almaya çalışan mültezimlerin baskıları nedeniyle halk ağır vergileri ödeyemediği için toprağını terk etmek zorunda kalmıştı. Bu da üretimin düşmesine neden olmuştu.