Ders İzle Online Ders İzle
Hz. Ali Dönemi (634-633)
Lise Tarih-1 dersi İslam Tarihi ve Uygarlığı (13. yüzyıla Kadar) ünitesi İslamiyet’in Doğuşu ve Yayılışı konusunun alt başlığı alan Dört Halife Dönemi, Hz. Ali Dönemi konusunun özetini aşağıdan okuyabilirsiniz.
Hz. Osman’ ın öldürülmesiyle, iç karışıklıklar başladı. Hz.Ali, kendi tarafını tutanların ısrarı üzerine halifeliği kabul etti. Ancak Emevi sülalesi, Hz. Osman’ın öldürülmesinde, onun da rolü olduğu gerekçesiyle, Hz. Ali’nin halifeliğini tanımadılar. Hz. Ali, karışıklık ve ayaklanmalara neden olan, Hz. Osman devrinde atanmış valileri görevden aldı.
1. Cemel Vak’ası ( Deve Olayı ) ( 656 ) : Hz.Ali’nin halifeliğini tanımayan, Hz. Muhammed’in eşi Hz. Ayşe ve onun tarafında yer alan Talha ve Zübeyr, mücadele etmek ve kuvvet toplamak için Irak’a gittiler. Hz. Ali barışçı girişimlerinden netice alamadı. İki taraf, Kufe yakınlarında savaşa tutuştular. Muharebenin en şiddetli bölgesi Hz.Ayşe’nin bindiği ” Asker ” adlı devenin etrafıydı. Bunun dolayı bu vakaya (olaya) ” Deve Olayı ” denilmiştir. Savaşta Talha ve Zübeyr öldü. Hz. Ayşe’nin Medine’ye geri dönmesi sağlandı. Esir alınan Basra’lılar serbest bırakıldılar. Bu olay, Müslümanlar arasındaki ilk büyük savaştır. Hz. Ali bu olaydan sonra Medine’ye dönmemiş, Irak’ın merkezi olan Kufe’ye yerleşmiştir. Böylece Kufe İslam Devleti’nin başkenti olmuştur.
2. Sıffin Savaşı ve Hakem Olayı ( 657 ): Emevi soyundan gelen Şam valisi Muaviye, Hz. Ali’nin halifeliğini kabul etmemekteydi. Mısır valisi Amr-ibn-ül As ‘ın da desteğini alarak , Hz. Ali ile Sıffin Ovası’nda karşı karşıya geldi. Savaşı Hz. Ali kazanmak üzereyken, Muaviye askerleri mızraklarının ucuna Kur’an- Kerim yapraklarını taktılar. Bu durum karşısında Hz.Ali taraftarları savaşı bıraktılar. Halifelik anlaşmazlığının, Kur’an hükümleri esas alınarak, iki tarafın belirleyeceği hakemler tarafından çözülmesi kararlaştırıldı. Muaviye’nin hakemi Amr İbn-Ül-As, Ali’nin hakemi Ebu Musa El-Eş’ari olarak belirlendi. İbn-ül As, El-Eşari’yi kandırdı. Halifelik hile ile Muaviye’ye geçti. Bu Olay İslam dünyasının bölünmesine yol açtı. Hz. Ali taraftarlarına Şii, Muaviye’den yana olanlara Emevi, her iki tarafı da tanımayanlara Hariciler denildi.
3. Nehrevan Savaşı ( 658 ): Hz. Ali kuvvetleriyle , hariciler arasında yapılan savaşta, Hariciler yenildiler ise de varlıklarına son verilememiştir.
4. Hz. Ali ‘nin Öldürülmesi ( 661 ): Hariciler, İslam dünyasındaki karışıklıklara neden olduklarını düşündükleri, Hz. Ali, Muaviye ve Amr İbn Ül As ‘ ı öldürmeye karar verdiler. 3 fedayi cuma namazına giderken üçünü birden öldürecekt. Muaviye o gün hasta olduğu için dışarı çıkmadı, İbn-ül As durumdan şüphelendiğinden evinde kaldı. Hz. Ali, zehirli bir kılıçla yaralanarak öldürüldü.
Değerlendirme: Hz. Ali içteki olaylarla uğraşmak zorunda kaldığından, birliği sağlayıp dış fetihlere girişememiştir. Bu sebeple dönemi fetihsiz geçmiştir. Emevi sülalesi, iktidarı kaybetmemek için Hz. Ali’nin halifeliğini tanımamıştır. Bu dönemde İslam dünyasında, ayrılıklar baş göstermiştir.
