Ders İzle Online Ders İzle
Lise 2. sınıf tarih dersi 3.ÜNİTE: ARAYIŞ YILLARI 17. YÜZYIL (1600 -1700) nın konusu olan Avrupa’nın Gelişimine Seyirci Kalan Osmanlı konu anlatımını aşağıdan okuyabilirsiniz.
Avrupa’nın Gelişimine Seyirci Kalan Osmanlı
Avrupa devletleri arasında bu dönemdeki en büyük rekabet, coğrafi keşiflerle başlayan sömürge elde etme mücadelesidir. İngiltere, Fransa, İspanya, Hollanda, Portekiz gibi ülkeler yeni ticaret yolları bulabilmek için Afrika, Uzak Doğu, Hindistan, Amerika, Avustralya gibi bölgelere hâkim olma amacındaydılar. Ortak çıkar noktaları olduğu için Atlas Okyanusu ve Hint Okyanusu kıyılarında limanlar için savaşlar yapmışlardır. Osmanlı Devleti’nin elindeki İpek ve Baharat Yolları’ndan umudunu kesen Avrupa devletleri, alternatif yeni yollar bulmak için uğraşıyordu. Avrupa devletlerinin bu yeni açılım çalışmaları karşısında Osmanlı Devleti etkisiz kalmıştı. Devlet, iç çalkantılar ve savaşlar nedeniyle yeni gelişmelerle ilgilenemiyor ve gelişmelerde aktif rol alamıyordu. Bu ilgisizlik Osmanlı Devleti ekonomisini çok olumsuz etkileyecektir.
Coğrafi Keşiflerin Osmanlı Devleti’ne Etkileri
- Coğrafi keşifler sonucunda ticaret yoları değişince Osmanlı ekonomik yönden büyük gelir kaybına uğradı.
- Avrupa’ya gelen bol miktardaki altın ve gümüş Osmanlı pazarına girince piyasadaki para miktarı arttı ve Osmanlı’da enflasyon ve pahalılık yaşandı.
Yeni Ekonomik Model: Merkantilizm
Merkantilizme göre bir ülke ne kadar çok madene ve paraya sahipse o kadar zengin sayılıyordu. Zengin devlet statüsünde yer almak isteyen Avrupal devletler iç ve dış ticarete önem verdiler. Yeni yollar bulma ve yeni sömürgeler sayesinde ham madde ve pazar sahibi olma isteğinin altında yatan etken de budur. Bir diğer etken ise gelir düzeyini ve tüketim isteğini artırmaktır.
Avrupa’daki bu yeni ekonomik modelle amaç, uluslararası piyasada daha etkin olmaktı. Osmanlı Devleti’nin ekonomi anlayışındaki amaç ise iç piyasada halkın ihtiyaçlarını olabildiğince çok karşılayabilmekti. Avrupa bu ekonomik modelle gelirlerini yeni teknolojik gelişmeleri kullanarak tarım, ticaret ve sanayide artırmaya çalışırken Osmanlı Devleti bu yöntemi uygulamamıştır. Osmanlı Devleti gelirini artırma yolu olarak fetihlerle elde edilen topraklardan gelecek vergileri tercih ediyordu.
Avrupa devletleri bu yeni model çerçevesinde gelirlerini artırıcı tedbirler alıp değişik yollar bulurken Osmanlı Devleti bu modele ayak uyduramamıştır. Yeni ekonomik kaynaklar bulup gelir artırıcı tedbirler almak bir yana Avrupalı devletlerin mallarının kapitülasyonlar sonucunda ülkeye ucuz yollu girip piyasaya hâkim olmasına dahi engel olamamıştır. Avrupalı devletler bu yolla hem Osmanlı’nın gelişmesini engellemiş hem de yeni ekonomik modele uygun biçimde gelir düzeyi olarak zengin ülke konumuna ulaşmışlardır.
